Van Rotterdam naar Welsum in de Tweede Wereldoorlog

Een tijdje terug plaatste ik op mijn blog herinneringen van mijn tante Innie aan de Tweede Wereldoorlog. Zij werd zes enkele dagen nadat de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Mijn tante vertelde in haar schrijven over Jan uit Rotterdam. Jan logeerde tijdens de oorlog bij mijn opa en oma. Dit keer deelt Jan (voor mij oom Jan) zijn herinneringen aan die roerige periode uit de geschiedenis met ons.

De oorlog van 1940–1945

Wij (mijn vader,moeder,broertje en ik) woonden in Rotterdam toen in mei 1940 de oorlog uitbrak, Het was die dag prachtig weer. Wij kregen die dag te horen dat Duitse soldaten op het vliegveld Waalhaven de jachtvliegtuigen van de Hollandse luchtmacht gebombardeerd hadden. De gelande para’s trokken naar de Maasbruggen om die onbeschadigd in het bezit te nemen. Daar werd hard om gevochten en dat was te horen ook. Als jonge jongens onder elkaar vonden wij het allemaal wel spannend en waren van plan om naar het front te gaan om te kijken. Maar wij kwamen niet ver, want achter de Hoogstraat stond een compagnie Hollandse soldaten die toegesproken werd. De soldaten werd moed en kracht in gesproken voordat ze gingen vechten. Daarna gingen de soldaten netjes in gelid richting het front.

Ik ging er samen met mijn vriendjes snel achteraan, want wij wilden van het hele gebeuren niks missen. Na een kwartiertje de soldaten gevolgd te hebben splitsten zij zich op. Wij bleven achter de soldaten aan lopen want er was niemand die zei dat wij weg moesten gaan. Wij volgden de soldaten tot wij bij de brug van de glashaven kwamen waar op  iedere hoek een stenen leeuw stond. Daar stonden mitrailleurs achter zandzakken en was er wisseling van de soldaten. Het was een hele gewaarwording, overal stonden soldaten verdekt op gesteld. In de verte zagen wij Duitse soldaten. Ik en mijn vrienden vonden het niet gevaarlijk, om op die plek te zijn tot er een kogel vlak naast mijn vriendje in het hout van een deur sloeg. Op dat moment begrepen wij dat we moesten maken dat wij daar weg kwamen. Wij renden naar huis om onze belevenissen te vertellen. Dat liep echter anders…onze ouders stonden ons op te wachten en er zwaaide heel wat. Zij waren al die tijd aan het zoeken geweest. Ik vraag mij tot vandaag de dag af waarom niemand ons van die gevaarlijke plek wegstuurde.

Tijdens het bombardement van Rotterdam zaten wij met wat buren inde kelder onder de winkel van mijn ouders. Er was ook een pas geboren baby die lag met wat dekens in een groente zinken teil. Het was een warme dag. Mijn broer Hugo was in die tijd lid van de padvinders en in die hoedanigheid waren er een tiental grote tenten gestald in de kelder. Die tenten werden op een handkar geladen en klaargezet, om als het nodig was te vluchten onderdak te hebben. Er kwamen bij ons veel vluchtelingen uit de vernielde binnenstad voorbij, zoekend naar een onderkomen. Er gingen er een hoop richting het Kralingsebos weg uit de vuurzee. De brand is zo’n 750 meter van ons huis tot stilstand gekomen. Dat was een hele angstige periode. Tijdens mijn eerste vakantie in de oorlog ging ik met een oom en tante mee naar Welsum. Daar merkte je niet veel van de oorlog in het begin. Je maakte daar ook niet de elende mee  die je meemaakte in een verwoeste stad. Tot daar ook een nare ontboezeming kwam.

We zouden in de ochtend heel vroeg op staan om een vracht haver voor de paarden te gaan snijden. De vracht stond al in de schuur bij het grote paardenrad dat de messen moesten aan drijven. Toen de knecht van de boerderij naast ons laat thuis kwam, zag hij dat de boel bij ons in de brand stond. Hij maakte ons razend snel wakker en dat heeft ons leven gered. Het bleek dat er mensen waren die overal de zaadbergen in de brand staken als sabotage tegen de Duitsers. Maar de zaadberg bij ons stond tegen de boerderij met  het rieten dak. Aan het vuur was geen houden meer aan. De brandweer is toen naar het huis van de buren gegaan omdat daar ook de berg stond te branden. De brandweer wisten daar het huis te behouden. Bij ons was alles reddeloos verloren…Het was een verschrikkelijke ervaring die ik nooit meer vergeten ben. Ik sliep alleen boven en hoor nog dat de moeder van Innie met de klompen aan naar boven kwam om mij te wekken voor het gevaar.

Er kwamen in Welsum veel Duitsers om de IJssel linie aan te leggen. Zij maakten tegen de dijk zgn.; een mans schiet putten. De Duitse soldaten hadden oker kleurige pakken aan en platte petten. Wij luisterde middags om 1 uur naar de Hollandse uitzending op de Engelse zender en dat was streng verboden. Maar daardoor kon je de laatste stand van het oorlog gebeuren beluisteren,en wist je hoe dicht de bevrijders naderde. Alle radio’s moesten in het begin van de oorlog woorden ingeleverd. Dat hadden we gedaan maar een heel oud toestelletje hadden wij gehouden. Op een middag  had ik de radio onder de divan vandaan gehaald (daar was de radio verstopt ) en zat ik weer te luisteren naar Jetty van orante uit Engeland. De radio stond onder het raam, toen plots een Duitser in uniform voor de raam stond. De Duitse soldaat staarde mij midden in mijn gezicht aan, knikte vriendelijk en ging weer verder. Dat was het einde van het luisteren naar de Engelse zender. De Radio werd toe verstopt onder in de nieuwe zaadberg,waar die na de bevrijding weer werd uitgehaald.

Tegen het einde van de oorlog moesten alle mensen uit Welsum vertrekken vanwege het naderen van de gevechten. Alleen de mensen die voor het vee moesten zorgen mochten blijven. Ik ben samen met de vader van Innie achtergebleven. Dat was echter geen lolletje, de mortiergranaten kwamen overal terecht. Wij sliepen op de spiralen van de bedden en lagen onder koeiendekens. Het beddengoed was door de familie mee genomen. Op een middag zagen we een paar mensen op de dijk en die wenkten ons. Er bleek een Canadese soldaat te zijn die was over komen roeien. Dat moment is eigenlijk de bevrijding van Welsum geweest. De dominee en de hoofdonderwijzer stonden met de banden van het verzet om de arm en een  geweer om de nek op wacht. Die dag kwamen de families weer terug. De gevechten bij de Maasbruggen duurden langer dan de Duitsers verwacht hadden. Een paar dagen later werd ook de binnenstad gebombardeerd waarna er al spoedig een capitulatie tot stand kwam Ook de plek waar ik en mijn vrienden de soldaten in het begin naar toe gevolgd waren, de brug met de vier leeuwen werd getroffen. Ik vraag mij tot de dag van vandaag af wat er met die soldaten is gebeurd.

Foto’s: Google