Lixus de verborgen stad

Dinsdag was een bijzondere dag. Wij (mijn man kinderen zwager en zijn dochters) hebben die dag een bezoek gebracht aan de verborgen stad Lixus. Lixus wordt de verborgen stad genoemd omdat de stad is vergaan en bedolven door de tijd en lang onvindbaar was. Het is al een poos een wens van mij om daar een kijkje te mogen nemen maar het kwam er nooit van. Feestdagen duren in Marokko vaak 3 dagen. Dinsdag was het de dag na het Suikerfeest en eigenlijk nog een feestdag. Daarom was de verborgen stad gesloten. Maar Jalal el Hannach de gids die aanwezig was deed voor ons het hek open en leidde ons rond. De verborgen stad Lixus neemt een zeer bijzondere plek in de wereldgeschiedenis in. Wij hadden het zeer getroffen met onze gids omdat zijn familie al generaties lang verbonden is aan de verborgen stad. En hij dus veel heel veel verhalen kende. De laatste generaties van zijn familie waren aan de stad verbonden als bewaker en gids. Het is bijzonder om te zien hoe Jalal de familiegeschiedenis wil behouden.

Jalal zijn opa werkte samen met de eerste Spaanse onderzoekers die er begin 1900  archeologisch onderzoek kwamen doen. Vroeger was het noorden van Marokko een Spaanse kolonie. De Spanjaarden bouwden bij de verborgen stad een huis voor de opa. Zodat hij de stad kon bewaken.De vader van Jalal en zijn broers en zussen zijn in dat huis geboren.  Doordat Marokko onafhankelijk werd en dat niet zonder slag of stoot ging, verdween met de Spanjaarden de interesse in de verborgen stad. De opa van Jalal heeft zijn hele leven gestreden om een hek rond de plek te laten zetten en een  museum van de verborgen stad te maken. Om de mensen zo te kunnen laten delen in de geschiedenis ervan. Een hek om de verborgen stad was in zijn ogen zeer belangrijk om alle archeologische schatten te kunnen beschermen die zich daar bevinden. Er is al veel weggeroofd. Jalal vertelde hoe dit alles zijn opa tot op zijn sterfbed bezig hield. Jammer genoeg kwam het hek pas na zijn dood tot stand. Zo’n 20 jaar geleden werd er weer begonnen met archeologisch  onderzoek maar dat werd door de toenmalige gouverneur van Larache tegengewerkt. De gouverneur vond dat alle het oude monumenten plaats moest maken voor moderne vernieuwing. Dat leidde ertoe dat de opa van Jalel weggejaagd werd van de plek waar hij zijn leven aan heeft gewijd en i.p.v beloond ontslagen werd. Ook werd zijn huis afgebroken zodat terug keer onmogelijk werd gemaakt. Toen er weer interesse begon te ontstaan in de geschiedenis van Lixus werd de vader van Jalal opnieuw  bewaker en gids van de stad maar hij mocht niet meer wonen op zijn geboorte grond. De vader van Jalal werd bekend in Marokko via tv programma’s waarin hij over de geschiedenis van Larache vertelde.

 Jalal volgde zijn vader en opa op als bewaker en gids van de verborgen stad. Hij loopt elke dag 10 kilometer om bij de verborgen stad te komen. Ik stelde aan Jalal de vraag waarom hij niet ergens anders gaat werken. Hij vertelde dat de familie geschiedenis hem op deze plek houdt. Jalal vraagt hulp om het voor elkaar te krijgen een klein verblijf te kunnen bouwen op het terrein. Zodat hij niet elke dag zo’n eind te hoeft te lopen om er te komen. Advies hoe dat aan te pakken is van harte welkom! Neem dan contact op via Annekechrijft@hotmail.com.  Er ontstaat weer nationale en internationale interesse in de verborgen stad maar door alle regels, overleg,tekort aan financiering en bemoeienissen van verschillende archeologen en mensen met belang die elkaar in de weg zitten. Zit er nog niet veel schot in de zaak.  Er moet echter snel iets gebeuren voordat alles verloren gaat want verwaarlozing en plundering door dieven en archeologen tijdens de afgelopen 1000 jaar eist zijn tol…Sinds 1995 behoort Lixus tot het UNESCO  werelderfgoed.

 De geschiedenis van de verborgen stad Lixus

Lixus ligt aan de Loukkos rivier en was van oorsprong een Phoenicia, Griekse handels kolonie gesticht 12 eeuwen v.CHR.  Van oudsher is Larache en omgeving een zeer belangrijke havengebied. Lixus maakte onderdeel uit van een keten van nederzettingen langs de Atlantische kust van Marokko. Later viel Lixus in de handen van de Arabische  Carthage en als laatste viel het in handen van de Romeinen. Nadat de Romeinen zich terug trokken namen de lokale bewoners de Amazigh , Berbers de stad over. Later toen de stad verwaarloosd en uitgewoond was trok iedereen weg en werd de stad een verlaten stad die in de loop der tijd werd vernietigd en verging.  Ik ben diep onder de indruk wat de mensen toentertijd konden, hoe intelligent ze waren. De stad was totaal zelfvoorzienend. Er is nog maar in een klein gedeelte archeologisch onderzoek gedaan.

Voor de Romeinen was Lixus een zeer belangrijke plek. Ze vereerden daar Phosphorus . Er is nog een mozaïek  van de Zonnegod in de verborgen stad te vinden. Goed verstopt zodat het niet gestolen kan worden. Als uitzondering wees de gids ons de plek waar het mozaïek zou liggen. Kinderen zijn kinderen en ze gingen natuurlijk opzoek naar het mozaïek. Op goed geluk vonden ze het! Ze groeven met hun handen een stukje van het mozaïek op. De gids maande ze het snel weer te verbergen. Tot nu toe zijn  er restanten gevonden van Romeinse baden, bassins waar ze vis in bewaarden. Er is een systeem om zoet regenwater aan bassins met te zout water toe te voegen. Zodat te zoutte vis minder zout zou worden. Je kunt er restanten van terrassen vinden waar volgens de overleveringen Hercules met zijn geliefde uitrustte en zijn  vrienden met hun vrouwen ontmoetten. ( Lees hier een eerder artikel van mij waarin ook de legende van Hercules en de rivier Loukkos te spraken komt.) Je kunt er de restanten van een badhuis vinden en een bijhorende kleedkamer en kleine arena. Zodat mensen als ze klaar waren in het badhuis zich konden ontspannen in de Arena.

Griekse schrijvers menen dat Lixus de plek is waar de mythologische tuin van Heperides zich bevond. Mijn jongste vroeg zich af of dit misschien de boom uit de legende kan zijn. De boom waar volgens de legende gouden appels aangroeiden en als je zo’n gouden appel at werd je onsterfelijk. De tuin van Heperides zou de mooiste plek op aarde zijn. De bloemen waren zo fel van kleur dat ze bijna licht gaven in het donker en het gras had een zilveren gloed. Binnenkort gaan we terug om nog meer te bekijken.