In gesprek met… Rob van Spanje over zijn columnbundel Vis op vrijdag

‘Vis op vrijdag’ is het nieuwste boek van Rob van Spanje. Het boek bevat een selectie van columns die Rob schreef voor de Banger Sisters. Hier kun je mijn review over Robs eerste boek ‘Van werkeloos tot depressief’ terug lezen en tevens het allereerste interview wat ik met Rob had. ´Van werkeloos tot depressief´ is ook meer dan de moeite waard om gelezen te worden. Dat boek is een aanrader voor mensen met een depressie of die werkeloos zijn en hun omgeving. Maar ik dwaal af, ik zou het hebben over Rob zijn tweede boek en niet zijn eerste! De columns over Sinterklaas, kerst en pesten behoren tot mijn favoriete columns uit deze bundel. Deze bundel is een fijn boek om te lezen op vakantie aan het strand of in de tuin. Het leest lekker weg en ondanks dat Rob serieuze onderwerpen aansnijdt, is het een boek wat je laat (glim)lachen. Rob laat mij echter wel achter met de prangende vraag..Waarom heet een broodtrommel een broodtrommel?

Vanwaar de titel “Vis op vrijdag”?

Een vondst van Angélique Budding-Kerstens, van uitgeverij  aquaZZ. Eén van mijn columns in die uitgave heet zo. Die gaat over de oer-katholieke gewoonte om hoe dan ook op vrijdag vis te eten. Op vrijdag vlees eten was lange tijd voor katholieken verboden. De (on)zin daarvan heb ik nooit begrepen dus heb ik er een column over geschreven. Dat verbod is inmiddels opgeheven maar de gewoonte leeft nog steeds. Vis op vrijdag.

Wat is jouw favoriete column uit het boek? En waarom?

Daar hoef ik niet lang over na te denken: “Mijn relaxhoekje”.

Schrijven is voor mij belangrijk maar het is ook een solitaire activiteit. Ik zorg er dan ook bewust voor dat ik genoeg andere dingen te doen heb om midden in het leven te blijven staan. Dat doe ik o.a. via vrijwilligerswerk, mijn hobby’s. En niet te vergeten sociale media.

Vaak ben ik te druk bezig en dan vergeet ik mijn eigen grenzen nog wel eens. Dan is er altijd weer dat relaxhoekje, bij de vijver in mijn eigen tuin. Wat ik daar doe? Wat mijmeren, ogenschijnlijk zonder enig doel maar het is voor mij heerlijk wegdromen, een beetje nadenken en vooral relaxen. Weg uit die mentale drukte en genieten van alles om mij heen. De meeste mensen noemen dat “niksdoen”; ben ik het niet mee eens. Ik doe dan wel degelijk iets, net zo belangrijk als slapen.

Heb je getwijfeld om over jouw hersenbloeding te schrijven? En hoe gaat het nu met je?

Geen moment van twijfel. Waarom vertellen mensen vaak alleen maar over de leuke dingen in het leven en wordt de rest verzwegen? Alsof het er niet is. Zo steek ik niet in elkaar.

Ik vertel doodgewoon over wat ik zelf doe en over wat mij is overkomen; wat heeft dat met mij gedaan. Nu toevallig die hersenbloeding. Hoe gebeurde dat? Heel langzaam weer herstellen en mijn revalidatie; hoe ging dat? Ik kan niet één reden verzinnen waarom ik dat niet zou vertellen. Heb ik ook gedaan toen het ging over mijn werkloosheid van destijds, mijn chronische depressiviteit van vandaag de dag. Wat doet dat allemaal met je? Klagen doe ik niet; dat woord ken ik niet. Erover schrijven zal ik altijd blijven doen.

Met mij gaat het trouwens weer prima. Qua gezondheid mag ik niet klagen. Wat onbelangrijke fysieke restverschijnselen; met dank aan mijn engelbewaarder. Geen hersenbeschadiging. Ik ben een bofkont. Binnen mijn beperkingen kan ik onbeperkt mijn gang blijven gaan.

Hoe heeft het schrijven van boeken en columns jouw leven veranderd?

Vroeger was ik een beroepspiekeraar; een echte binnenvetter.

In mijn eerste boek, de autobiografie “Van werkloos tot depressief” (2011), heb ik alles aan opgekropte ellende, frustraties en emoties van jaren op heel openhartige wijze van mij afgeschreven. Opluchting, een emotionele ontlading over mijn langdurige werkloosheid en de daarna volgende chronische depressiviteit. Het moeilijke proces van acceptatie, niet alleen voor mijzelf maar ook voor mijn gezin. Een betere therapie dan schrijven heb ik nooit gehad. Wellicht kan ik ook anderen met mijn verhaal een helpende hand toesteken. Een stukje herkenning.

Na het verschijnen van dat boek werd ik door Banger Sisters benaderd om columns voor dat magazine te gaan schrijven. Columns? Nog nooit gedaan maar ik ben het gaan doen; één van de gelukkigste beslissingen in mijn leven. Rode draad: wat heeft jou in je leven gemaakt tot wie en wat je nu bent, afgewisseld door wat luchtiger en vrolijker onderwerpen met een beetje humor. Zo ben ik en zo schrijf ik ook. Meestal serieus, altijd met een beetje humor.

Een binnenvetter ben ik allang niet meer. Ik heb geleerd hoe belangrijk het is om gewoon te vertellen hoe mijn leven in elkaar steekt. De mooie en soms ontroerende reacties van lezers die zich vaak herkennen in wat ik schrijf. Daarom is schrijven voor mij zo belangrijk. Zou ik niet meer willen missen!

Wie is jouw favoriete schrijver?

Geen moment van twijfel: Maria Genova. Van oorsprong een Bulgaarse die graag journalist had willen worden. Zij schrijft al jaren over maatschappelijk relevante onderwerpen. De meeste van haar boeken heb ik gelezen. Een bevlogen en veelzijdige vrouw. Ik bewonder haar niet alleen als schrijfster maar ook vanwege haar kracht! Ik zie mijzelf nog geen Bulgaarse schrijver worden. Ik bedoel maar; een prestatie van jewelste van Maria!

Zoek ik het dichter bij huis dan kom ik terecht bij Youp van ’t Hek. Als columnist voor mij de absolute topper. Kees van Kooten en Sylvia Witteman. Daarnaast heel wat schrijvers (m/v) die het lef hebben om op autobiografische wijze hun verhaal te vertellen. Ik noem geen namen; het zijn er te veel.

Zie je in alles een column?

Jawel. Verzin het maar en ik schrijf er een column over.( Zie onderstaande column)

Je hoeft maar om je heen te kijken en de onderwerpen vliegen op je af. Wat je ziet, schrijf je gewoon op. Da’s alles. Ik pik er af en toe een uit en daar schrijf ik dan wat over. Omdat ik er op dat moment zin in heb. Niet op commando; het moet wel vanuit mijzelf komen anders heb ik geen inspiratie.

Column

Punaise

Even googlen en je leest dat het een korte spijker of speld is met een zeer brede kop, waardoor hij/zij/het met de hand in een zachte ondergrond (bijvoorbeeld hout) te drukken is.
Uitgevonden in 1903; zo, dat weten we weer.

Vandaag de dag zijn er natuurlijk allerlei soorten modern ogende punaises.
Het principe is hetzelfde; alleen het uiterlijk verandert. Ook de punaise gaat mee met de tijd en de commercie wil ook wat. Die ouderwetse punaise heet tegenwoordig dus gewoon prikker. Maar dan wel in allerlei vormen en kleuren; voor ieder wat wils.

Er zijn nu vast mensen die zich afvragen waarom ik iets wil schrijven over een punaise.
Het antwoord is even simpel als de punaise zelf.
Ooit heb ik kennelijk gezegd of geschreven dat ik columns kan schrijven over welk onderwerp dan ook: van een paperclip tot doodgaan en alles wat daar tussenin zit. Krijg ik prompt een reactie: kun je dan ook een stukje schrijven over een punaise?
Een punaise is natuurlijk geen paperclip maar ook over een punaise kan ik een column schrijven. Die zit je nu dus te lezen.

Een punaise is voor mij een toonbeeld van eenvoud. Daar hou ik wel van.
Belangrijke afspraken waar je aan moet denken, die uitnodiging voor dat feestje, een herinnering aan die vergadering van volgende week, het boodschappenlijstje voor deze week, vergeet dat bosje bloemen niet. O ja, morgen de kinderen naar school brengen, ‘s avonds nog naar die fuif en dan midden in de nacht weer ophalen. De afspraken die ook de partner en de kinderen zelf vooral niet mogen vergeten. Vergeet het allemaal niet.
Alles dus op het prikbord; met die simpele punaise.

Van die drukte raak ik soms helemaal gestoord en daarom is die punaise zo belangrijk in mijn leven. Die hele verzameling van afspraken wordt op het prikbord geprikt. Daarom heet dat bord ook prikbord. Orde in de chaos. Daarna kan ik mijn eigen mentale harde schijf weer wissen. Wel af en toe even op dat prikbord kijken.
Rust in mijn kop. Leve de punaise!

Het mooie vind ik dat alles wat er op dat prikbord staat -hoe belangrijk allemaal en vooral niet vergeten!- alleen maar een verzameling is van wat losse floddertjes papier en simpele punaises. We leven natuurlijk in 2015 en het kan uiteraard ook allemaal electronisch. En toch doen we dat niet, althans met heel veel dingen niet. Liever op dat prikbord met die punaises; dat hééft wel wat. En daarom vind ik die ouderwetse punaise nog altijd zo mooi.

Maar als ik aan punaise denk, dan denk ik ook aan een oud-collega.
Hij is in die jaren werkzaam bij hetzelfde overheidsbedrijf als ik en schrijft regelmatig prikkende en prikkelende stukjes in het personeelsblad. Een leuke, getekende karikatuur eronder en ondertekend door “Punaise”. Iedereen binnen het bedrijf weet wie hij is.
Telkens mooie, vaak ludieke stukjes. Af en toe even kietelen en mensen in het bedrijf -van hoog tot laag- een momentje meegeven om even bij stil te staan. Ik denk dat ik hem destijds te weinig heb gewaardeerd om wat hij echt heeft verteld en de manier waarop hij dat telkens heeft gedaan. Maar hem en zijn stukjes zal ik nooit vergeten.

Het eeuwige leven voor de punaise.

Heb je een vast schrijfritueel?

Nee. Ik schrijf zoals het uitkomt. Geen vaste dag, geen vast stramien. De enige regel die ik inmiddels hanteer: in principe één A-4tje. Dat dwingt mij ook om mij te beperken tot wat ik echt wil vertellen; geen onnodige verbale escapades en zijpaden. Die neiging heb ik nog wel eens.

Voor de rest? Alle vrijheid: daar voel ik mij het lekkerst bij. En die vrijheid krijg ik bij Banger Sisters.

Meestal serieus, altijd met een glimlach. Zo wil ik blijven schrijven.

Ben je benieuwd geworden naar het boek Vis op vrijdag? Hou dan Anneke Schrijft in de gaten, deze week is er een winactie waarbij je dit boek kunt winnen!

Neem ook een kijkje op de website van Rob, www.robvanspanje.nl

Foto’s google