Project P; ken je kracht

Voor de eerste uitzending van Project P ontstond er veel ophef rond dit programma. Na het zien van enkele afleveringen ben ik persoonlijk erg positief over Project P. Ik vind het erg storend dat na alle vreselijke verhalen in de media over kinderen die zelfmoord plegen, er nog steeds een tv programma als dit  nodig is om pestslachtoffers te helpen. Er mag verwacht worden dat er ondertussen goede stappen zijn ondernomen om herhaling van zulke gevallen te voorkomen. Maar de verhalen die ik te horen krijg in mijn omgeving en wat er te zien is in o.a. Project P is er nog een hele lange weg te gaan. Ik legde over dit onderwerp een een paar vragen voor aan Caroline van Bommel. Caroline helpt slachtoffers van pesten, bedreigingen, intimidaties, buitensluiten en overig pijnlijk pestgedrag om zelfverzekerder te worden en pestproblemen op te lossen.

Caroline wat is jouw mening over Project P?

Ik begrijp het wel, dat kinderen die soms al jarenlang worden gepest hulp zoeken bij Johnny de Mol en Dennis Weening. In de oproep voor dit programma, dat is opgezet om pesters te confronteren, zodat ze inzien wat hun daden bij hun slachtoffer veroorzaken, beloven zij om hen te helpen. Wanneer je als leerling jarenlang wordt gepest, dan voel je je machteloos. Met een verborgen camera kun je nu eenmaal het pesten vastleggen, en is er letterlijk bewijs waarmee de klas geconfronteerd kan worden. Zonder zo’n verborgen camera lukt dit niet, omdat pesten nu eenmaal meestal buiten het zicht gebeurt van volwassenen, zoals leerkrachten en ouders. Op zich vind ik deze ‘verborgen camera’ dus ook wel logisch en sta ik achter de manier waarop dit wordt gebruikt om bewustwording en een attitudeverandering in de klas te bevorderen. Ik begrijp echter ook de weerstand van sommige scholen over wat er daarna met de beelden wordt gedaan en waar het eigenlijk om gaat.. ‘het uitzenden op de televisie’ in een programma dat duizenden kijkers trekt.. juist door alle ophef?
Vaak is er in klassen meer aan de hand wanneer er wordt gepest.

Het gevaar van de media is ook dat kinderen/jongeren kopieergedrag gaan vertonen. Gepeste leerlingen zullen met hun mobieltje steeds vaker zelf pestsituaties op gaan nemen. Ook met andere dingen die in de media komen zie je dit kopieergedrag gebeuren.

Waardoor ontstaat pesten?

Pesten kan overal voorkomen waar mensen in een groep samen zijn. Pesten heeft alles te maken met de waarden en normen die in een groep heersen. De manier waarop mensen en kinderen met elkaar omgaan bepaalt of pesten wel of niet binnen de norm valt. Is de norm ‘pesten dat doe je niet’ of wordt pesten en buitensluiten geaccepteerd en normaal gevonden? Je zou dus kunnen zeggen dat pesten ontstaat door een gebrek aan normbesef. In een groep waarin wordt gepest is er ook een gevoel van samenhorigheid, ‘de ander doet het ook’.

Wat valt er tegen pesten te doen?

Veel leerkrachten weten niet hoe zij effectief kunnen handelen in geval van pesten, ook herkennen zij de signalen niet. Het is dus belangrijk om leerkrachten de signalen te leren; hen te overtuigen van hun cruciale rol bij het aanpakken en voorkomen van pesten en hun daar handvatten voor te bieden. Bij het aanpakken en voorkomen van pesten is het belangrijk dat alle partijen (school, leerkrachten, leerlingen, ouders, plaatselijke politiek) worden betrokken en samen stelling nemen. Pas wanneer alle partijen naar elkaar luisteren en met elkaar samenwerken, lukt het om pesten terug te dringen.

Is de M5 pest aanpak voor scholen een oplossing?

M5 kan een goede start zijn, wanneer scholen het inzetten als meldsysteem. Het slagen van een aanpak heeft te maken met een aantal aspecten. Dit geldt voor iedere methode tegen pesten. Het heeft alles te maken met de manier waarop de methode wordt ingezet en de persoon die ermee werkt. Natuurlijk zijn er richtlijnen, zoals bij iedere methode. Het zijn de mensen die het doen! Binnen iedere school geldt: “De leerkracht maakt het verschil”  Zou dit ook voor een methode als M5 gelden? Ik ken M5 niet goed genoeg, om daarover te oordelen. Ook de meest succesvolle methode faalt wanneer leerkrachten deze in de kast laten staan of er niet goed  mee werken. Dan krijg je hetzelfde effect als ‘een pestprotocol dat in een lade ligt’

Waaruit is ken je kracht ontstaan?

Mensen die in hun kracht staan, zijn mensen met een goed gevoel van eigenwaarde en een flinke dosis zelfvertrouwen. Zij zijn ‘sociaal weerbaar’ en opgewassen tegen problemen. Omgaan met problemen kun je leren.
Nadat ik als kind jarenlang ben gepest, was mijn zelfvertrouwen en zelfbeeld erg laag. Vanuit mijn eigen ervaringen en opleiding help ik nu slachtoffers van pesten om meer zelfvertrouwen te krijgen en weerbaarder te worden, zodat zij geen last meer hebben van het pesten.

Heb jij  persoonlijk ervaring met pesten?

Als kind ben ik jarenlang gepest, getreiterd en vernederd. Ik wilde dolgraag bij de groep horen en vrienden hebben. Ik deed van alles om er bij te horen. Dit werd alleen maar grappig gevonden en ik werd totaal niet serieus genomen. Ik voelde me op een gegeven moment ook niets meer waard, werd onzeker en ging het zelf geloven, dat ik weinig voorstelde. Waarom zouden ze naar mij luisteren, wanneer ik iets vertelde? Wanneer ik toen had geweten hoe ik mijn grenzen kon aangeven, een beter zelfbeeld had en sociaal weerbaarder was geweest, dan was mijn schooltijd heel anders verlopen!

Een nieuw fenomeen is cyberpesten. Hoe kunnen ouders cyberpesten voorkomen of mee helpen oplossen?

Door aan te geven dat ze altijd naar hen toe kunnen komen en te luisteren naar hun kind.

Waarin verschilt de cyberpester van de “gewone pester”?

Cyberpesten heeft veel meer overeenkomsten dan verschillen met het ‘gewone’ pesten. Slachtoffers van pesten in het ‘gewone leven’ worden ook vaak via internet gepest. Een belangrijk verschil is dat cyberpesten je ook thuis achtervolgt…via gsm of computer zelfs tot in je eigen slaapkamer, terwijl je daar voor dit ‘nieuwe fenomeen’ veilig was.

Waarom gaat een kind pesten, waardoor wordt iemand het gepeste kind?

Een pester kan een gebrek aan zelfbeheersing hebben, impulsief zijn, stoer willen doen, of zelf problemen hebben en zijn frustratie afreageren op een ander. Pesten geeft een gevoel van macht, soms status. Ook kan een kind pesten uit verveling en het grappig vinden, of juist een ander pesten omdat het bang is om zelf gepest te worden.Iedereen kan slachtoffer worden. Vaak wordt gezegd dat kinderen die slachtoffer zijn, dit ook over zichzelf afroepen. Zij zouden bepaalde dingen doen of laten, waardoor andere kinderen worden getriggerd. Ik vind dat we absoluut niet mogen zeggen of denken dat slachtoffers het aan  zichzelf te danken hebben!

Wel zijn er een aantal kenmerken of overeenkomsten die we bij veel slachtoffers van pesten zien:Ze zijn anders en voldoen niet aan de norm van de groep;hoge cijfers, aparte smaak qua muziek of kleding, ander cultuur, hebben een ‘label’ zoals bijv. ADHD, ASS, dyslexie, HS Ze hebben weinig vrienden. Vrienden blijken bescherming te bieden tegen pesters. Samen sta je sterker dan alleen.Ze hebben sociale angst; zoals verlegenheid, angst voor kritiek, neiging zich terug te trekken. Ze hebben een laag zelfbeeld en/of weinig zelfvertrouwen Ze hebben een zwakke sociale weerbaarheid. Ze kunnen moeilijk hun grenzen aangeven. Ze zijn eerder slachtoffer van pesten geweest. Ze zijn snel boos.

Wat is de rol van de school en ouders in het zoeken naar een oplossing?

Om pesten in een school effectief aan te pakken is het nodig dat alle positieve krachten worden gebundeld. Het is belangrijk dat beroepskrachten up-to-date kennis hebben en meer handelingsbekwaam zijn als het om pesten gaat. Ook ouders kunnen een positieve rol spelen als zij meer weten over ‘wat te doen’ en samen met de school optreden. Alleen samen, als gelijkwaardige partners kunnen zij komen tot een oplossing.

Wat is het verschil tussen jongeren die gepest worden en ouderen? Hoe kun je kinderen sterker in hun schoenen laten staan?

Tijdens onze Sta Sterk training leren we kinderen HOE ze dit kunnen doen. Het is nu eenmaal snel gezegd om ‘sterk te gaan staan’, maar dit is niet eenvoudig voor een kind dat jaren wordt gepest en dat daardoor erg onzeker is geworden en weinig zelfvertrouwen heeft. Door dit veel te oefenen en daarbij te letten op houding, stemgebruik, woordgebruik, ademhaling, nee zeggen, zeggen waar je last van hebt, positief denken, meedoen en buitensluiten oplossen, hulp vragen en bieden, etc. en de aangeleerde vaardigheden steeds terug te laten komen, slijpt het nieuwe, weerbare gedrag er langzaam in.Er zijn veel ‘anti-pesttrainingen’, helaas zijn ze niet allemaal even effectief. Ik heb meerdere kinderen bij mij in de training gehad, die eerst elders een training hadden gevolgd, maar waar zij geen baat bij hadden gehad.

Wil je meer weten over dit onderwerp neem een kijkje op de website van Caroline kenjekracht